สิวผดเกิดจากอะไร รักษายังไงให้หน้ากลับมาใสเรียบเนียน

            สิวผดปัญหากวนใจที่สร้างความรำคาญให้กับใครหลายๆคน โดยเฉพาะในประเทศไทยที่เป็นเมืองร้อน ต้องเผชิญกับอากาศร้อนอยู่บ่อยครั้ง ทำให้มีโอกาสเกิดสิวผดได้ง่าย ยิ่งเฉพาะคนขี้ร้อนมักจะเป็นสิวผดบ่อยกว่าคนอื่นๆ แม้ว่าสิวผดจะไม่ใช่สิวอักเสบเม็ดใหญ่แต่ถ้าขึ้นเต็มหน้าคงไม่ใช่ปัญหาเล็กๆอีกต่อไปแถมยังเป็นตัวทำลายความมั่นใจของใครหลายๆคน บทความนี้จะชวนทุกคนมาทำความรู้จักกับสิวผด ปัจจัยที่ทำให้เกิดสิวผด บริเวณที่สิวผดมักเกิดขึ้น วิธีการรักษาและดูแลเพื่อป้องกันการเกิดสิวผดให้ผิวกลับมาเรียบเนียนกระจ่างใส

Table of Contents

1. สิวผดคืออะไร
2. สิวผดเกิดจากอะไร
3. บริเวณที่มักเกิดสิวผด
4. วิธีรักษาสิวผดและป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นอีก
5. คำถามที่พบบ่อย

           สิวผด (Acne Estivalis) คือ สิวที่สามารถพบได้บ่อยเมื่อสภาพอากาศร้อนอบอ้าว, มีเหงื่อออกจากการออกกำลังกาย, ไอความร้อนจากหน้าเตา, หรือใช้ครีมบำรุงที่ไม่เหมาะกับสภาพผิว มีลักษณะเป็นผดผื่นเม็ดเล็กๆ ตุ่มนูนสีแดง ไม่มีหัวสิว ขึ้นเป็นจำนวนมาก สิวผดพบได้ที่บริเวณช่วงหน้าผาก คางและแก้ม เมื่อสัมผัสแล้วรู้ไม่เรียบเนียน ผิวสาก โดยสิวผดมักจะขึ้นมาในช่วงบ่าย และอาการอาจจะค่อยๆดีขึ้นในช่วงเย็นหรืออากาศเย็น ซึ่งสิวผดไม่ใช่สิวอย่างที่เข้าใจ แต่เป็นอาการแพ้ของผิวหนังนั่นเอง

• สิวผดเกิดจากผิวอ่อนแอ เนื่องจากเกราะปกป้องผิว (Skin Barrier) มีหน้าที่กักเก็บความชุ่มชื้นและป้องกันสิ่งที่เข้ามาทำอันตรายต่อผิว เมื่อเกราะป้องกันอ่อนแอทำงานได้ไม่เต็มที่ จึงทำให้เกิดการแพ้และระคายเคืองบนผิวหนังตามมา
• สิวผดเกิดจากสภาพอากาศร้อนจัด ทำให้ผิวหนังเร่งการขับเหงื่อเป็นจำนวนมาก และเมื่อต่อมเหงื่อไม่สามารถระบายออกมาได้หมด และมาเจอกับฝุ่นละออง ก็จะทำให้อุดตันจนกลายเป็นสิว
• สิวผดเกิดจากเชื้อราชนิดหนึ่ง ชื่อ P.OVALE จะทำปฏิกิริยากับผิวบริเวณต่อมไขมันให้ผลิตน้ำมันออกมาเยอะ จนกลายเป็นอาหารของเชื้อรา ทำให้เชื้อมีการเจริญเติบโตมากกว่าปกติ เป็นอาการของรูขุมขนอักเสบจากเชื้อรา จึงทำให้สิวผดที่เกิดจากเชื้อราชนิดนี้ เป็นสาเหตุให้เกิดอาการคัน
• สิวผดเกิดจากมลภาวะ เช่น ฝุ่น PM 2.5 เชื้อโรคต่างๆที่ลอยอยู่ในอากาศ เป็นสาเหตุที่ทำให้รูขุมขนอุดตัน จนเกิดเป็นสิวผดที่บนใบหน้า หน้าผาก และหลัง
• สิวผดเกิดจากการแพ้เครื่องสำอางค์ หรือ สกินแคร์ (Skin care) ที่สัมผัสกับผิวหน้าโดยตรง เช่น โทนเนอร์ โฟมล้างหน้า เซรั่ม ที่มีน้ำหอมที่มีค่า Ph ไม่เหมาะสม และมีสารกันเสียเป็นส่วนประกอบ
• สิวผดเกิดจากการล้างหน้าบ่อยๆ หรือใช้น้ำอุ่นล้างหน้าเป็นประจำ ทำให้ผิวเสียสมดุล ต่อไขมันทำงานหนัก จึงทำให้ผิวหน้าแห้งตึงจนเกิดการระคายเคือง เป็นสาเหตุที่กระตุ้นให้เกิดสิวผด และสิวอื่นๆร่วมด้วย
• สิวผดเกิดจากพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมาะกับผิว ล้างหน้าไม่สะอาด
• สิวผดเกิดจากความเครียดสะสม และพักผ่อนไม่เพียงพอ เมื่อเกิดความเครียด นอนน้อย หรือพักผ่อนไม่เพียงพอ ร่างกายจะผลิตฮอร์โมน Cortisol ซึ่งไปกระตุ้นการทำงานของต่อมไขมัน ทำให้ผลิตน้ำมันออกมามากกว่าปกติ เมื่อมาเจอกับสิ่งสกปรกหรือเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้ว

โดยปกติแล้วสิวผดมักจะเกิดบริเวณใบหน้า แต่สามารถเกิดขึ้นบริเวณอื่นๆบนร่างกายได้อีกเช่นกัน โดยส่วนใหญ่มักพบได้บ่อยตามบริเวณ ดังนี้

สิวผดที่หน้าผาก

           ปัจจัยการเกิดสิวผดที่หน้าผากมาจากบริเวณหน้าผากเป็นจุดที่โดนแสงแดด รังสี UVA รวมถึงเป็นแหล่งรวมเชื้อโรคต่างๆ และสิ่งสกปรกได้ง่าย หรืออาจจะมาจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การไว้ผมหน้าม้า การไม่สระผม การแพ้แชมพูหรือครีมนวดผม การใส่หมวกเป็นประจำ ความมันจากผม หรือการใช้มือสัมผัสบริเวณหน้าผากบ่อยๆ ทำให้เกิดสิวได้ง่าย

สิวผดที่จมูก

           เกิดจากการอุดตันภายในรูขุมขน โดยปกติแล้วต่อมไขมันใต้ผิวหนัง จะผลิตน้ำมันออกมาเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิว (Sebum)  แต่ด้วยสภาพแวดล้อม และสภาพผิวโดยเฉพาะผิวหน้ามัน เมื่อต่อมไขมันผลิตน้ำมันออกมามากกว่าปกติ และมาเจอกับสิ่งสกปรก เซลล์ผิวเก่า และแบคทีเรีย จึงทำให้เกิดสิวผดขึ้น

สิวผดที่แก้ม

           โดยปกติแล้วมักเกิดจากการแพ้หรือระคายเคืองจากสารเคมีในเครื่องสำอางค์ หรือเกิดจากแสงแดดที่มีรังสี UVA ในตอนเที่ยงที่มีความร้อนสูง กระตุ้นให้มีเหงื่อเป็นจำนวนมาก ทำให้เกิดสิวผดบริเวณแก้ม

สิวผดที่คาง

           เกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นสิ่งสกปรก แสงแดดและความมันบนใบหน้า เนื่องจากบริเวณคางมีการหลั่งสารให้ความชุ่มชื้นตามธรรมชาติของผิวหนัง หรือที่เรียกว่าซีบัม (Sebum) ออกมาจากรูขุมขน ทำให้เกิดความมันส่วนเกิน เมื่อมาเจอกับสิ่งสกปรกจนเกิดการอุดตัน เป็นสาเหตุทำให้เกิดสิวผดบริเวณคาง

สิวผดที่หลัง

           สาเหตุเกิดจากเหงื่อ เชื้อแบคทีเรีย เซลล์ผิวที่ตายแล้ว ความมันของผิวจนทำให้เกิดการอุดตัน และปัจจัยอื่นๆที่อาจเป็นสาเหตุร่วมให้เกิดสิวผดที่หลัง เช่นเดียวกับสิวบนใบหน้า แต่กลายเป็นเกิดสิวที่หลัง เป็นผด หรือมีอาการแดง บวมเป็นหนอง แม้ว้าสิวที่หลังจะเป็นบริเวณร่มผ้าสามารถเลือกสวมเสื้อผ้าเพื่อปกปิดได้ แต่ก็ก่อให้เกิดความกังวลใจไม่น้อยในวันที่เราอยากอวดแผ่นหลัง

           สิวผดเป็นปัญหาผิวหนังที่เกิดจากปัจจัยภายนอกเป็นตัวกระตุ้น วิธีรักษาสิวผดแบบง่ายๆ ด้วยตัวเอง เพียงแค่ปรับเปลี่ยนการดูแล ก็สามารถช่วยทำให้สิวผดหายไปได้อย่างง่ายดาย ลดโอกาสกลับมาเป็นซ้ำ แต่ถ้าหากรักษาไม่ถูกวิธีอาจทิ้งรอยแผลเป็นจากสิวผดได้อีกเช่นกัน

ล้างหน้าให้ถูกวิธี

           การล้างหน้าไม่สะอาดเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดสิวผด เนื่องจากมีการทาครีมกันแดด ทารองพื้นแต่งหน้า มลภาวะ ฝุ่นละออง ความร้อนจากแดดสะสมอยู่บนใบหน้า การล้างหน้าอย่างถูกวิธีจะช่วยรักษาสิวผด โดยใช้คลีนซิ่งเช็ดทำความสะอาดบนใบหน้าเป็นอันดับแรก จากนั้นล้างหน้าให้สะอาดด้วยโฟมล้างหน้าที่มีค่า pH5 ที่ช่วยทำความสะอาดผิวที่บอบบาง คงค่า pH ในผิว ช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้ผิว ไม่ก่อให้เกิดการอุดตัน แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาดตามแนวขนอีกครั้ง โดยหลีกเลี่ยงการเกา ขัด หรือถู สุดท้ายซับหน้าให้แห้งแทนการเช็ดด้วยผ้าขนหนูสะอาดจนแห้งสนิท จะช่วยลดโอกาสการเกิดสิวผดที่หน้าผาก คาง และแก้ม

การใช้ยารักษาสิวผด

           ตัวเลือกแรกๆสำหรับการรักษาสิวผด คือการซื้อยาทาสิวผด เป็นวิธีง่ายๆหาซื้อได้ตามร้านขายยยา ยารักษาสิวผดมักมีสารช่วยบรรเทาอาการของผดบนใบหน้า และมีความเสี่ยงน้อยกว่ายาทาน อีกทั้งยังมีสารที่ช่วยยับยั้งเชื้อ P.ovale ที่เป็นสาเหตุการเกิดสิวผดอีกด้วย เช่น ยาคีโตคาโซล (Ketoconazole), ยาอะดาพาลีน (Adapalene), Zinc PCA, เวชสำอางค์ที่มีส่วนผสมของ Licochalcone A และยาที่มีส่วนผสมของวิตามินเอ

หลีกเลี่ยงแสงแดด

           แสงแดดและรังสี UVA เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดสิวผด ควรหลีกเลี่ยงการโดนแดดโดยตรง หรือทาครีมกันแดดที่มีค่า spf 50 PA+++ เพื่อป้องกันผิวจากแสงแดด

หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสผิวหน้า

           มือเป็นแหล่งรวมเชื้อโรคและสิ่งสกปรก ไม่ควรสัมผัสหรือเกาผิวหน้า เนื่องจากทำให้สิ่งสกปรกเข้าสู่ผิวหนัง อาจทำให้สิวผดกลายเป็นสิวอักเสบได้

ทานอาหารที่มีประโยชน์

           ทานผักและผลไม้เพื่อเสริมแร่ธาตุ โดยเฉพาะสังกะสี (Zinc) ช่วยทำให้ผิวแข็งแรง และควรดื่มน้ำวันละ 2 ลิตร เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้ร่างกาย

ลดความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอ

           เมื่อเกิดความเครียดจะทำให้ต่อมไขมันทำงานหนัก ควรทำจิตใจให้ผ่อนคลาย ไม่เครียดจนเกินไป พักผ่อนให้เพียงพอ นอนให้ครบ 8 ชั่วโมง และห้ามนอนดึก

การทำเลเซอร์รักษาสิวผด

           การทำเลเซอร์เป็นวิธีการรักษาสิวผดที่เห็นผลไวที่สุด และสามารถแก้ปัญหาสิวได้อย่างตรงจุด ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์

ปรึกษาแพทย์ผิวหนัง

           หากสิวผดที่เกิดมีอาการรุนแรงมากขึ้น ควรเข้าพบปรึกษาแพทย์ผิวหนังเพื่อประเมินอาการและรับวิธีการรักษาที่ถูกต้องให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล

Q : สิวผดเป็นเฉพาะคนหน้ามันใช่หรือไม่?

A : คนผิวมันอาจจะเกิดสิวผดได้ง่ายกว่า แต่ทั้งนี้คนที่มีปัญหาผิวแห้งก็สามารถเป็นสิวผดได้เช่นกัน หากผิวอ่อนแอลงจากการใช้ชีวิตประจำวัน

Q : ทำไมสิวผดถึงเป็นๆหายๆ

A : สาเหตุหลักของสิวผด เกิดจากแสงแดดและอากาศร้อน โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีอากาศร้อนจัด ดังนั้นควรกางร่มหรือใส่หมวกเพื่อหลีกเลี่ยงแสงแดดจัดและอากาศร้อน

Q : วิธีสังเกตว่าสิวผดเกิดจากอาการแพ้ หรือเชื้อรา

A : หากเป็นสิวผดที่เกิดจากการแพ้จะหายไปเมื่อเจอสิ่งกระตุ้น เช่น อากาศเย็น หรือ เลิกใช้ เลิกสัมผัสสิ่งที่ทำให้แพ้ แต่หากเกิดจากเชื้อรา สิวผดจะไม่หายไปเอง ควรรีบพบแพทย์

สรุป

           สิวผด (Acne Aestivalis, Acne Mallorca) เป็นสิวที่มีลักษณะตุ่มเล็กๆหรือคล้ายผดผื่น เกิดจากความผิดปกติในการทำงานของต่อมเหงื่อมักจะเกิดขึ้นเมื่ออากาศร้อน บางกรณีเกิดจากการแพ้เครื่องสำอาง จึงส่งผลให้เกิดผดผื่นบริเวณใบหน้า ที่สามารถรักษาให้หายได้จากการดูแลตัวเอง หรืออีกกรณีเกิดจากเชื้อราชนิดหนึ่ง ชื่อ P.OVALE จะทำปฏิกิริยากับผิวบริเวณต่อมไขมันให้ผลิตน้ำมันออกมาเยอะ จนกลายเป็นอาหารของเชื้อรา ทำให้เชื้อมีการเจริญเติบโตมากกว่าปกติ จนเกิดอาการรูขุมขนอักเสบจากเชื้อรา จึงทำให้เกิดผดผื่น  สิวผดที่เกิดจากเชื้อราชนิดนี้ เป็นสาเหตุให้เกิดอาการคัน ต้องเข้าพบแพทย์ผิวหนังเพื่อรับการรักษา