คุณหมอขอเตือน ใส่คอนแทคนอน อันตรายกว่าที่คิด

            สำหรับผู้ที่ใส่คอนแทคเลนส์สายตาสั้น อาจจะใส่คอนแทคเลนส์กันจนเคยชิน จนบางครั้งก็นอนไปพร้อมๆ กันเลย แต่เคยสังเกตไหมว่าวันไหนที่เรานอนพร้อมกับคอนแทคเลนส์คู่โปรด เวลาตื่นขึ้นมาอาจเกิดอาการคันตา หรือตาแห้งผิดปกติ อาการระคายเคืองตาแบบนี้ คือสัญญาณเตือนว่าดวงตานั้นไม่อยู่ในสภาพ 100% จากการที่เราใส่คอนแทคเลนส์นอนนั่นเอง หมอรวงข้าวจึงอยากชวนให้ทุกคนมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับข้อเสียของการใส่คอนแทคเลนส์นอน และพูดถึงข้อปฎิบัติในการใช้คอนแทคเลนส์อย่างถูกต้อง เพื่อหลีกเลี่ยงผลเสียที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้คอนแทคเลนส์อย่างผิดวิธี 

Table of Contents

1. ทำไมดวงตาถึงระคายเคือง เมื่อใส่คอนแทคเลนส์นอน
2. การใส่คอนแทคนอน เสี่ยงต่ออาการแทรกซ้อนใดบ้าง
3. ข้อควรปฏิบัติ และข้อห้ามในการใส่คอนแทคเลนส์
4. วิธีการดูแลคอนแทคเลนส์ให้ถูกสุขอนามัย
5. การดูแลรักษาเบื้องต้นเมื่อดวงตาระคายเคือง จากคอนแทคเลนส์

          หลายคนอาจเกิดคำถามว่าหากเราสามารถใส่คอนแทคในระหว่างวันแล้ว ทำไมถึงไม่สามารถใส่คอนแทคเลนส์ตอนนอนได้ ต้องบอกก่อนว่าการใส่คอนแทคเลนส์นั้นสามารถทำให้เกิดการระคายเคืองได้ทั้งในเวลากลางวันและกลางคืน แต่ข้อแตกต่างหลักระหว่างที่เราตื่นและในขณะที่หลับก็คือการกระพริบตานั่นเอง โดยเมื่อร่างกายไม่ได้กระพริบตา สิ่งที่ตามมาก็คือ:

• ดวงตาไม่ได้รับการหล่อลื่นเท่าที่ควร: โดยปกติแล้วในระหว่างวัน ดวงตาจะมีกลไกในการป้องกันดวงตาจากสารปนเปื้อนและแบคทีเรียโดยการกระพริบตา ซึ่งเป็นกลไกธรรมชาติในการหล่อลื่นดวงตาให้ทำงานได้อย่างปกติและเป็นการกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่อยู่บนกระจกตา แต่ในขณะนอนหลับไม่มีการกระพริบตา ทำให้ดวงตาแห้งกว่าปกติ และหากยิ่งมีคอนแทคเลนส์ทับกระจกตาอีกชั้นก็จะยิ่งลดความชุ่มชื้นของดวงตาลง เป็นสาเหตุที่ทำให้ใส่คอนแทคเลนส์แล้วตาแห้งและก่อให้เกิดอาการระคายเคืองตามมานั่นเอง
• ดวงตาขาดออกซิเจน: หลายคนอาจไม่รู้ว่าดวงตาเองก็ต้องการออกซิเจนเพื่อให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องด้วยออกซิเจนเป็นหนึ่งในองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยทำให้ดวงตาสามารถกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่อยู่บนกระจกตาได้ การใส่คอนแทคเลนส์ทำให้ดวงตาได้รับออกซิเจนน้อยกว่าปกติ เพิ่มโอกาสในการทำให้ตาติดเชื้อได้มากขึ้น โดยเฉพาะเมื่อใส่ในขณะนอนหลับ ซึ่งเพิ่มโอกาสในการติดเชื้อบนกระจกตามากกว่า ปกติถึง 6-8 เท่าเลยทีเดียว
• ติดเชื้อโรคและแบคทีเรียที่อยู่บนผิวคอนแทคเลนส์: ในระหว่างการใช้งาน ผิวเลนส์ของคอนแทคที่เราใช้นั้นจะมีเชื้อโรค ของเสีย และสารปนเปื้อนมากมายสะสมอยู่ ซึ่งเมื่อไม่ได้ถอดออกก่อนนอนแล้วก็จะเกิดการหมักหมมและก่อให้เกิดการระคายเคือง หรือเกิดการติดเชื้อต่างๆ ขึ้นได้ 

           พฤติกรรมใส่คอนแทคเลนส์นอนนั้นเป็นปัญหาคลาสสิกในหมู่ผู้ใช้คอนแทคเลนส์ โดยศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งชาติสหรัฐฯ (CDC) ได้เปิดเผยตัวเลขว่า หนึ่งในสามของผู้ใช้คอนแทคเลนส์ยอมรับว่านอนหรืองีบหลับโดยไม่ถอดคอนเทคเลนส์ออก ซึ่งถือเป็นตัวเลขที่ค่อนข้างน่าตกใจเนื่องจากการนอนหลับพร้อมคอนแทคเลนส์นั้นสามารถก่อให้เกิดผลเสียและปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพดวงตามากมาย ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแล้วและถูกปล่อยเอาไว้ หรือไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ก็อาจเป็นอันตรายถึงขั้นกระทบต่อการมองเห็นเลยทีเดียว โดยอาการผิดปกติที่สามารถพบได้ เช่น

ระคายเคืองตา

           แม้ว่าคอนแทคเลนส์จะเป็นเครื่องมือที่ช่วยในการมองเห็น แต่ก็ถือเป็นสิ่งแปลกปลอมต่อดวงตา โดยปกติแล้ว คอนแทคเลนส์มักมีคำแนะนำในการใช้งานติดต่อกันไม่เกิน 8-10 ชั่วโมงต่อวัน ดังนั้นการใส่คอนแทคเลนส์นอนจึงไม่ใช่เรื่องดี อาจทำให้เกิดอาการ เช่น ใส่คอนแทคเลนส์แล้วเคืองตา มีอาการคัน ตาแดง ระคายเคือง หรือทำให้เยื่อบุตาอักเสบได้ 

สาเหตุ

สิ่งสกปรกบนผิวเลนส์ สร้างความระคายเคืองให้กับดวงตา และคอนแทคเลนส์ทำให้ดวงตาได้รับออกซิเจนน้อยลง เพราะในขณะที่นอนหลับนั้นดวงตาจะได้รับออกซิเจนผ่านทางเส้นเลือดเพียงอย่างเดียว ซึ่งเพิ่มโอกาสในการติดเชื้อมากขึ้น 

การดูแลและรักษา

พักสายตาจากการใช้คอนแทคเลนส์มาใช้แว่นสายตา และใช้น้ำตาเทียมช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับดวงตา หากอาการไม่ดีขึ้นควรเข้าพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง

ตาแห้ง

          เมื่อเราใส่คอนแทคเลนส์นอน หนึ่งในผลเสียที่เกิดขึ้นได้ก็คืออาการตาแห้ง ซึ่งสามารถทำให้เกิดอาการ คัน แสบตา ตาไม่สู้แสง หรือรู้สึกไม่สบายตาหลังตื่นนอนได้

สาเหตุ

โดยปกติแล้วดวงตาของเรานั้นจะมีกลไกในการเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับตัวเอง โดยร่างกายจะทำการผลิตน้ำตาและใช้การกระพริบตาในการช่วยทำให้ดวงตามีความชุ่มชื้นอยู่เสมอ การรักษาความชื้นของดวงตานี้มีความสำคัญต่อสุขภาพของตาเป็นอย่างมาก เพราะช่วยลดอาการระคายเคืองและอาการติดเชื้อที่สามารถเกิดขึ้นกับดวงตาได้ เมื่อเราใส่คอนแทคเลนส์กระจกตาจะถูกดูดความชื้นออกและไม่ได้รับการหล่อลื่นได้ดีเท่าที่ควร ซึ่งทำให้เกิดอาการตาแห้งตามมานั่นเอง

การดูแลและรักษา

หากมีอาการไม่รุนแรง สามารถใช้น้ำตาเทียมเพื่อช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับดวงตา และพักสายตาจากกิจกรรมเช่น การดูทีวี เล่นคอมพิวเตอร์ หรือ เล่นโทรศัพท์มือถือ เป็นต้น

กระจกตาเป็นแผล

          หนึ่งในอาการบาดเจ็บที่สามารถเกิดขึ้นได้จากการใส่คอนแทคเลนส์ที่ไม่พอดีกับดวงตา หรือใส่คอนแทคเลนส์ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน ทำให้เกิดอาการไม่สบายตา ตาแดง คันตา เป็นต้น

สาเหตุ

ในขณะที่เราหลับ แม้ว่าเปลือกตาของเราจะปิดอยู่แต่ร่างกายสามารถเข้าสู่ช่วงการหลับแบบ REM Sleep (Rapid Eye Movement) ซึ่งเป็นระดับความลึกในการนอนที่ดวงตาจะมีการเคลื่อนไหวไปมาอย่างรวดเร็ว หากเรานอนหลับโดยสวมคอนแทคเลนส์อยู่แล้วละก็ คอนเทคเลนส์ก็จะขยับไปมา ทำให้กระจกตาถลอก หรือหลุดหายไปหลังลูกตาได้ ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงการใส่คอนแทคเลนส์นอนเป็นอย่างมาก 

 

การดูแลและรักษา

หลีกเลี่ยงการใส่คอนแทคเลนส์จนกว่าอาการจะดีขึ้น และไม่ควรขยี้ตาหากเกิดอาการคันเพราะจะยิ่งทำให้อาการแย่ลงได้ หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 1-3 วันควรเข้าพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง

ติดเชื้อที่ดวงตา

          การใส่คอนแทคเลนส์นอนนั้น เพิ่มโอกาสในการติดเชื้อของดวงตาเป็นอย่างมาก โดยในทุกๆ 10,000 คนที่นอนโดยไม่ถอดคอนแทคเลนส์ออกนั้น จะมีผู้ที่เกิดอาการติดเชื้อที่ดวงตาถึง 18-20 รายเลยทีเดียว การติดเชื้อนั้นสามารถเกิดจากการติดเชื้อแบบ:

• Bacterial Keratitis – ภาวะกระจกตาอักเสบจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เกิดจากการที่มีเชื้อแบคทีเรียเข้าไปบริเวณกระจกตาและก่อให้เกิดอาการอักเสบ ซึ่งหากไม่ได้รับการดูแลที่ถูกวิธีก็อาจส่งผลร้ายแรงถึงขั้นการสูญเสียการมองเห็นได้ เกิดขึ้นได้จากการไม่ได้ทำความสะอาดมือก่อนสัมผัสผิวเลนส์ หรือการเก็บล้างคอนแทคเลนส์แบบไม่ถูกวิธี
• Acanthamoeba Keratitis – ภาวะกระจกตาอักเสบจากการติดเชื้ออะแคนทามีบา หากเกิดอาการอักเสบรุนแรงสามารถทำให้สูญเสียการมองเห็นได้ อะแคนทามีบาเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่สามารถพบได้ในสระว่ายน้ำ หรือบ่อน้ำตามธรรมชาติ ซึ่งมักเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นกับผู้ที่สวมคอนแทคเลนส์ไปว่ายน้ำ
• Fungal Keratitis – ภาวะกระจกตาอักเสบจากการติดเชื้อรา หากไม่ได้รับการดูแลที่ถูกต้องสามารถทำให้สภาพสายตาเสื่อมและสูญเสียการมองเห็นได้ มักเกิดขึ้นในประเทศเขตร้อนที่มีอากาศร้อนชื้น สามารถเกิดขึ้นได้จากการไม่รักษาความสะอาดคอนแทคเลนส์ หรือการใช้งานอย่างไม่ถูกต้อง

สาเหตุ

ในการใช้งานระหว่างวัน คอนแทคเลนส์จะสัมผัสกับฝุ่น สิ่งปนเปื้อน และเชื้อโรคต่างๆ มากมาย หากไม่ได้ถอดออกในระหว่างการนอนหลับก็จะทำให้เกิดการสะสมของเชื้อโรค และก่อให้เกิดการติดเชื้อต่างๆ ตามมาได้มากมาย 

การดูแลและรักษา

หากเกิดการติดเชื้อของดวงตา ควรหยุดใช้คอนแทคเลนส์และเข้าพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยและรับยาที่รักษาให้ตรงกับอาการของการอักเสบ 

ก่อนที่จะใช้คอนแทคเลนส์นั้น ควรเข้าใจถึงการใช้งานที่ถูกต้องและข้อห้ามที่ไม่ควรทำ เพื่อให้สามารถใช้คอนแทคเลนส์ได้อย่างปลอดภัยและไม่เป็นอันตรายต่อดวงตา

ข้อควรปฏิบัติในการใส่คอนแทคเลนส์

• เลือกใช้คอนแทคเลนส์ให้ถูกประเภท – ก่อนซื้อต้องรู้ชนิดของเลนส์ว่าเป็นแบบรายวันหรือรายเดือน และไม่ควรใช้เลนส์ที่เกินวันหมดอายุ
• เลือกขนาดเลนส์ให้พอดีกับความโค้งกระจกตา – เพื่อให้มั่นใจว่าเลนส์ไม่แน่นหรือหลวมเกินไป เพราะอาจทำให้ดวงตาระคายเคืองได้
• ทำความสะอาดมือทุกครั้งก่อนการสวมใส่คอนแทคเลนส์ – เพื่อป้องกันเชื้อโรคหรือฝุ่นที่อาจเข้าตาในขณะที่สวมใส่เลนส์
• เรียนรู้การใส่ให้ถูกวิธี – ดวงตาเป็นอวัยวะที่อ่อนไหว การสวมใส่ที่ถูกต้องจะทำให้สามารถใส่ได้รวดเร็วและลดการสัมผัสต่อดวงตา ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อหรือการทำให้เกิดอาการระคายเคือง

ข้อห้ามในการใส่คอนแทคเลนส์

• ไม่ควรใส่คอนแทคเลนส์นอน – ถึงแม้จะมีคอนแทคเลนส์บางยี่ห้อที่ช่วยให้สวมใส่ได้นานขึ้น หรืออธิบายสรรพคุณว่าสามารถใส่นอนได้ก็ไม่ควร เพราะคอนแทคเลนส์ยังคงเป็นสิ่งแปลกปลอมต่อดวงตานั่นเอง
• ไม่ควรใส่คอนแทคเลนส์ตอนว่ายน้ำ เนื่องด้วยข้อเสียของการใส่คอนแทคเลนส์ คือเป็นที่กักเก็บเชื้อโรคหรือแบคทีเรียที่อยู่ในน้ำ ซึ่งหากเข้ามาปนเปื้อนในเลนส์แล้ว ก็อาจทำให้กระจกตาอักเสบได้
• ไม่ใช้ร่วมกับผู้อื่น – คอนแทคเลนส์เป็นของใช้ส่วนตัว และต้องการความสะอาดในการสวมใส่ จึงไม่ควรใช้ร่วมกับผู้อื่นเป็นอันขาด
• หยุดใช้ทันทีหากเกิดอาการแพ้–ไม่ควรฝืนใช้เลนส์หากเกิดอาการแพ้ คัน หรือ ระคายเคืองดวงตาหลังการสวมใส่

วิธีการดูแลคอนแทคเลนส์ให้ถูกสุขอนามัย

การใช้คอนแทคเลนส์แบบรายเดือนนั้น ต้องมีการดูแลความสะอาดของตัวเลนส์อย่างสม่ำเสมอ มาดูกันดีกว่าว่ามีขั้นตอนอะไรบ้างในการดูแลรักษาเลนส์อย่างถูกต้อง

• ก่อนสัมผัสเลนส์ ควรล้างมือให้สะอาดและเช็ดมือให้แห้งก่อนทุกครั้ง
• ควรทำความสะอาดเลนส์ทุกวัน โดยแช่ไว้ในน้ำยาล้างคอนแทคเลนส์เมื่อถอดออกในเวลากลางคืน
• เปลี่ยนน้ำยาล้างเลนส์ทุกวัน ห้ามใช้น้ำยาเก่าในการแช่หรือทำความสะอาดคอนแทคเลนส์
• ห้ามใช้น้ำเปล่า น้ำเกลือ หรือน้ำยาอื่นๆ ในการแช่คอนแทคเลนส์แทนน้ำยาล้างเลนส์
• หมั่นทำความสะอาดกล่องแช่คอนแทคเลนส์ โดยการใช้นิ้วมือถูในช่องด้วยน้ำยาล้างเลนส์แล้วผึ่งไว้ให้แห้ง 

การใช้คอนแทคเลนส์นั้นมีโอกาสที่จะทำให้ดวงตาเกิดการระคายเคืองได้ หากใส่คอนแทคเลนส์แล้วเคืองตามาดูกันดีกว่าว่าเราจะสามารถทำอย่างไรได้บ้าง

• ถอดคอนแทคเลนส์ออกทันที และเปลี่ยนไปใช้แว่นสายตา
• งดการเกา หรือขยี้ตา เพราะอาจทำให้การระคายเคืองแย่ลง
• งดกิจกรรมที่ต้องมองแสงจ้า เช่นการเล่นคอมพิวเตอร์ ดูทีวี หรือเล่นมือถือ
•  ใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำอุ่นประคบดวงตา เพื่อบรรเทาอาการ
• หากอาการไม่ดีขึ้น ควรเข้าพบแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษาที่ถูกต้อง

สรุป

         การใส่คอนแทคเลนส์อาจดูเป็นเรื่องธรรมดา จนหลายๆ คนหลงลืมที่จะดูแลรักษาและใส่ใจในการใช้งานให้ถูกต้อง โดยเฉพาะการใส่คอนแทคเลนส์นอนถือเป็นพฤติกรรมที่ไม่ควรทำเป็นอย่างยิ่ง และมีอันตรายมากกว่าที่คิด เพราะสามารถทำให้เกิดผลเสียต่างๆ ตามมามากมายเช่น ใส่คอนแทคเลนส์แล้วเคืองตา ตาแห้ง เพราะตาขาดออกซิเจนและความชุ่มชื้น หรือ ทำให้กระจกตาถลอก เป็นแผล และยังเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรคและแบคทีเรียต่างๆ ที่สามารถก่อให้เกิดการอักเสบและติดเชื้ออีกด้วย ดังนั้นหากเลือกที่จะใส่คอนแทคเลนส์แล้ว ก็ควรหมั่นทำความสะอาดเลนส์ และอย่าลืมถอดเลนส์ก่อนนอนทุกครั้ง เพื่อให้เรามีสุขภาพตาที่ดีไปนานๆ